ΓΝΩΣΙΣ - Δημήτρης Ξ. Μαυρίδης

Μακεδονία : 638253 ( 52,2% ) Στερεά Ελλάδα : 306193 ( 25,1% ) Δυτική Θράκη : 1076 0 7 ( 8 ,8% ) Ν ησι ά Ανατ. Αιγαίου : 56613 ( 4,6% ) Θεσσαλία : 34 6 59 ( 2,8% ) Κρήτη : 33900 ( 2, 8% ) Πελ οπόννησος : 28362 ( 2,3% ) Ήπε ιρος : 8179 ( 0,7% ) Κυκλάδες : 4782 ( 0,4% ) Ι όνια νησιά : 3301 ( 0,3 % ) ( Πηγή: Στατιστική Υπ ηρεσία Ελλάδας, Απογραφή 1928 )    Όπως προκύπτει από τα παραπάνω στοιχεία, το κύριο ρεύμα προσφύγων εγκαταστάθηκε, κατόπιν εντολών της ελληνικής κυβέρνησης, στην Μακεδονία, την Στερεά Ελλάδα και την Δυτική Θράκη. Η τοποθέτησή τους από το ελληνικό κράτος υλοποιήθηκε με αυτόν τον τρόπο αφενός για να καλύψουν οι πρόσφυγες με την έλευσή τους τα δημογραφικά κενά που δημιούργησε η αποχώρηση Μουσουλμάνων (ως επί το πλείστον Ελλήνων και σε πολύ μικρό ποσοστό Τούρκων, Τουρκόγυφτων, Γιουρούκων) και Βουλγάρων (Σλάβων, Εξαρχικών, Σλαβόφωνων βουλγαρόφρονων) από τις περιοχές διαμονής τους εντός της ελληνικής επικράτειας και αφετέρου για να τονίσουν την ελληνικότητα ο

   Έξι μήνες πριν από την κατοχύρωση της Συνθήκης της Λωζάνης, υπογράφθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1923 η ελληνοτουρκική Σύμβαση , που όριζε την ανταλλαγή των μειονοτικών πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Προβλεπόταν η υποχρεωτική ανταλλαγή των Ελλήνων Ορθοδόξων της Τουρκίας και των Μουσουλμάνων της Ελλάδας. Αυτή θα ίσχυε τόσο γι' αυτούς που παρέμεναν στις εστίες τους, όσο για εκείνους που είχαν καταφύγει στην ομόθρησκη χώρα. Η ανταλλαγή ίσχυσε αναδρομικά για τις μετακινήσεις που έγιναν από την ημέρα έναρξης του Α' Βαλκανικού Πολέμου (18 Οκτωβρίου 1912). Οι μόνοι πληθυσμοί που εξαιρέθηκαν από την ανταλλαγή ήταν Έλληνες ορθόδοξοι της Ίμβρου, της Τενέδου και της Κωνσταντινούπολης και οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης.    Σύμφωνα, λοιπόν, με την Σύμβαση ανταλλαγής, οι ανταλλάξιμοι: Θα απέβαλαν την παλιά ιθαγένεια και θα αποκτούσαν την ιθαγένειά της χώρας στην οποία θα εγκαθίσταντο Είχαν δικαίωμα να μεταφέρουν την κινητή τους περιουσία Είχαν δικαίωμα να λάβουν από την νέα

   Η ελληνική παρουσία στην Μικρά Ασία υπήρξε μακραίωνη, ακραιφνής και συντέλεσε καθοριστικά στην ανάπτυξη του πολιτισμού της περιοχής. Από την κατάκτηση, όμως, της Μικράς Ασίας από τα τουρκικά φύλα τον 12ο αιώνα μέχρι τις αρχές του προηγούμενου αιώνα οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν διάφορες μεθόδους με σκοπό την μείωση του ελληνικού στοιχείου σε εκείνα τα εδάφη. Συγκεκριμένα, στα τέλη του 19ου αιώνα παρατηρείται η εθνική αφύπνιση των Τούρκων, γεγονός που υπήρξε η βασική αιτία των διωγμών των Ελλήνων και των Αρμενίων.    Τους πρώτους μήνες του 1914 παρατηρείται μία μετανάστευση πολυάριθμων Μουσουλμάνων της Βαλκανικής προς τη Μικρά Ασία, που υποκινήθηκε από την τουρκική κυβέρνηση. Αυτό το συμβάν έδωσε αφορμή για διωγμούς σε βάρος των Ελλήνων της Δυτικής Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης μέσω διάφορων προσχημάτων, όπως για παράδειγμα οι διώξεις των Ελλήνων της Δυτικής Μικράς Ασίας έγιναν με το πρόσχημα της εκκένωσης της περιοχής απέναντι από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου για δήθεν στρ

   « Εμφανίζεται το Σ.Ε.Κ.Ε. (Κ.Κ.Ε) στην πολιτική ζωή του τόπου σαν καταλύτης, στον παραδοσιακό διχασμό Βενιζελικών - Αντιβενιζελικών και τις παραφυάδες του, έρχεται να προβάλλει μια άλλη προοπτική στην κατεστραμμένη Ελλάδα με τους χρεοκοπημένους μύθους του μεγαλοϊδεατισμού, τις τεράστιες μάζες προσφύγων και των άλλων εξαθλιωμένων λαϊκών στρωμάτων. Θα ταράξει τα νερά της απελπισίας και θα μιλήσει για Επανάσταση που θα φέρει το σταμάτημα της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, που θα γεννήσει ένα νέο κόσμο χωρίς βαρβαρότητες, πολέμους και πείνα. Δεν αμφισβητεί απλά το κοινωνικό σύστημα, αλλά δίνει τη «Μεγάλη Υπόσχεση». Οι επαγγελίες του όσο κι αν δεν προβάλλονται στον αστικό τύπο, φτάνουν στους τόπους δουλείας, στους προσφυγικούς συνοικισμούς, στο χωριό.    Η γρήγορη άνοδος μιας νέας συνείδησης - της προλεταριακής - έχει αναγκαστικά πολιτικό αντίκτυπο σε όλη την πολιτική δομή του κυρίαρχου συστήματος. Κι όμως παρά την οικονομική αθλιότητα, παρά τα συσσωρευμένα προβλήματα που φάνηκα

Η αντίδραση του ελληνικού λαού στα προβλήματα που αντιμετώπιζε η χώρα δεν άργησε να φανεί. Η δυσαρέσκεια των πολιτών ήταν έκδηλη από την δεκαετία του 1890 και έγινε πιο έντονη στις αρχές του 1900 με την οργάνωση ένοπλων διαδηλώσεων απο σταφιδοπαραγωγούς, οι οποίες τελικά διαλύθηκαν από την αστυνομία. Αξιοσημείωτη είναι μία εξέγερση στη Σπάρτη το 1909 υπό την αρχηγία του πρώην ταγματάρχη Φικιώρη. Καταλυτικό ρόλο στην αντίδραση έπαιξε η δράση των μικροαστικών σωματείων, οι κινητοποιήσεις φοιτητών, τα συλλαλητήρια με πιο σημαντικό αυτό της 14ης Σεπτεμβρίου 1910, και η αρθρογραφία του Τύπου. Συγκεκριμένα, οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών προχώρησαν σε μια εξέγερση μια εβδομάδα πριν από το Κίνημα στο Γουδί, υποβάλλοντας στα ανάκτορα μια δήλωση που ζητούσε βασιλική επέμβαση για την πάταξη της ανικανότητας και της διαφθοράς των κομμάτων. Όσον αφορά το έργο του Τύπου, οι εφημερίδες «Χρόνος» και «Ακρόπολις» έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην παρότρυνση των πολιτών για αντίδραση ενάντια στο πολίτευμα

Την περίοδο 1893-1909 οι διαδοχικές κυβερνήσεις απέτυχαν να αντιμετωπίσουν τα σοβαρά προβλήματα της χώρας. Παρά την φορολογική επιβάρυνση των πολιτών, το κράτος οδηγήθηκε σε πτώχευση. Δεν ήταν, όμως, μόνο η βαριά φορολογία που αγανάκτησε τους Έλληνες. Η σταφιδική κρίση, τα προαιώνια προβλήματα των αγροτών, η γραφειοκρατία, η συρροή αγροτικών πληθυσμών στην πρωτεύουσα ήταν τα βασικά προβλήματα εκείνης της περιόδου, ξεσηκώνοντας έτσι μια μόνιμη αναταραχή στην ύπαιθρο. Όπως ήταν επόμενο, όλες οι κοινωνικές τάξεις των πολιτών από τους μεγαλοαστούς και τους διανοούμενους έως και τους μικροκαλλιεργητές είχαν βυθιστεί σε πλήρη απελπισία λόγω της ανικανότητας του κράτους να επιβληθεί επί του ζητήματος, χάνοντας τις ελπίδες τους στους θεσμούς και στα κόμματα. Παρόμοια ήταν η κατάσταση και στον στρατό, ο οποίος ήταν απροετοίμαστος στην περίπτωση μιας νέας πολεμικής σύγκρουσής με την Τουρκία.  Συμπεραίνουμε, λοιπόν, πως η κοινή γνώμη ήταν απογοητευμένη και ζητούσε ανανέωση της πολιτικής ζωής.  

Ε λ. Βενιζ έλος (αρχέ ς του 20 ου α ι ώνα) Κατόπιν της παρα ίτησης της κυβ έρνησης Ράλλη (Αύγουστος 1909), ορίστ ηκε ως νέος πρωθ υπουργό ς ο Κυριακούλης Μαυρ ο μι χάλης αποδεχόμεν ος τ α α ιτήματα το υ Σ τ ρατιωτικού Συν δέσμου. Τότ ε, ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος κάλεσε τον Βενιζέλο, δι ακ εκριμένο στους αγώνες του για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα , ως εκπρόσωπό του, λόγω έλλειψης πολιτικής πείρας του Συνδέσμου, στις διαπραγματεύσ εις του με την π ολιτειακή και πολιτική ηγε σία του τόπου, με σαφή εντολή να προ ωθήσει μεγάλες συν ταγ ματικές και διοικητικές μεταρ ρυθμίσεις.    Η πρώτη δημόσια εμφάνιση του Ελευθέριου Βενιζέλου ως ελλαδίτη πολιτικού έγινε στις 5 Σεπτεμβρίου 1910, 2 εβομάδες μετά την ίδρυση του κόμματος των Φιλελευθέρων του οποίου ηγείτο ο ίδιος υποστηριζόμενος κυρίως από αστούς και προοδευτικούς, όποτε έκανε δηλώσεις για το μετέπειτα πρόγραμμά του υποστηρίζοντας μετριοπαθείς μεταρρυθμίσεις. Οι θεμελιώδεις στόχοι του προγράμματός του ήταν η κοινωνική γαλήνη

   Σύμφωνα με την παράδοση, οι Οθωμανοί μπέηδες των Σερρών έφεραν π ριν από πολλά χρόνια τους/τις προγόνους των με λών των ρομικών ομάδων από την Αίγυπτο , για να κ αλλιεργήσου ν τα τσιφλίκια το υς. Σ ύμφωνα με τα γραπτά τεκμήρια όμως, η παρουσία των Ρ ομ στην περιοχή των Σερρών καταγράφ εται στο δε ύτερο ήμισυ του 15 ου αιώνα και στο 16ο αιώνα, ενώ συγκεκριμένε ς μαρτυρίες φανερών ουν τη δράση τους κατ ά τη διάρκεια της δεύτερης περι όδου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (από το 17ο αιώνα και έ ντευθεν) . Την εν λόγω περίοδο, η σύνδεση της οικονομικής ζ ωής της Οθωμανικής Αυτοκρατ ορίας με αυτή των Δυτ ικοευρωπαϊκών χωρ ών προκάλεσε σημάντικές αλλ αγές στον τρόπο και στους ρυθμούς της αγροτικής παραγωγής, οι οποί ες προσ δίδουν μια ικανοποιητική ερμηνεία για την πρ οσπάθεια της Οθωμανικής δ ι οίκησης να οδηγήσει διάφ ορες ρομι κές ομάδες σε μόνιμη εγκατάστασ η σε διά φορες αγ ροτικές της περιοχές. Οι ιδιαίτ ερες συνθήκες κάτω από τις οποίες οι εξελίξεις αυτές συνδέονται με τη δράση