ΓΝΩΣΙΣ - Δημήτρης Ξ. Μαυρίδης

1. ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΙΑ           "Αν το ασήμι και το χρυσάφι υπηρέτησαν την πολυτέλεια, το σίδερο, το ατσάλι, ο χαλκός (μπακίρι), ο μπρούντζος, το καλάι (μίγμα από μολύβι και κασσίτερο) κάλυψαν αμέτρητες πρακτικές ανάγκες. Ο τενεκές (τσίγκος, λευκοσίδηρος) χρησιμοποιήθηκε πλατιά κατά το 19ο αιώνα. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας (και μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες) υπήρχε σε κάθε χωριό, και το πιο μικρό, κάποιο μεταλλοτεχνικό εργαστήριο. Αν όχι για κατασκευή, τουλάχιστον για τη συντήρηση και επισκευή των σκευών και των εργαλείων. [...] Παραγωγοί όλων αυτών των αντικειμένων ήταν οι κοινωνικά υποβαθμισμένοι "γύφτοι". Από τα χέρια και από το καμίνι τους έβγαιναν εργαλεία και σκεύη (υνία, καζάνι, φτυάρια, μαχαίρια, δοχεία, σιδεροστεφάνια κ.ά.), εξαρτήματα οικοδο- || μών (σιδεριές για παράθυρα, κλειδαριές, μάγγανα, ρόπτρα κ.ά.)." ΛΑΙΚΗ ΤΕΧΝΗ, Σημειώσεις σ. 398-399 ΜΟΥΣΙΚΗ         "Από την άλλη μεριά του ελληνισμού, ψηλά στην Ήπειρο, μια άλλη ιδιαιτερότητα μας εντυπωσιάζε

Η Μακεδονία, ή πιο συγκεκριμένα η περιοχή των κεντρικών Βαλκανίων, υπήρξε κατά τον Μεσαίωνα πεδίο δράσης και παρουσίας του σλαβικού-βουλγαρικού στοιχείου, εκτός από τις παράκτιες ζώνες της, οι οποίες παρέμειναν συνδεδεμένες με τον βυζαντινό πολιτισμό, τόσο δημογραφικά όσο και πολιτισμικά. Καθώς, λοιπόν, οι βαλκανικοί λαοί το 19 ο αιώνα κινούνταν με τις επαναστάσεις τους για ανεξαρτησία και επέκταση, να ανασυστήσουν τα μεσαιωνικά τους κράτη που κατέλυσε η τουρκική κατάκτηση, ήταν επόμενο οι Βούλγαροι να κινηθούν προς τη Μακεδονία. Αντίστοιχα, η παρουσία των Βλάχων στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κινητοποίησε τους “εκείθεν του Ίστρου Βλάχους”, δηλαδή τους Ρουμάνους, προς την εθνική “ αφύπνιση ” των πρώτων.             Γενικά, οι επαναστάσεις των βαλκανικών εθνών προσπάθησαν να πιάσουν το νήμα από τους τελευταίους σπουδαίους ηγέτες τους. Οι Αλβανοί από τον Σκεντέρμπεη [1] , οι Βούλγαροι από τους ηγεμόνες του 13ου αιώνα [2] , οι Σέρβοι από τον Στέφανο Ντουσάν [3] , οι Ρουμά