Η πορεία της Ρουμανικής (Βλαχικής) κοινότητας Άνω Ποροΐων μέχρι το 1913 [Αξίζει να διευκρινιστεί ότι ως επί το πλείστον, η ελληνική βιβλιογραφία των αρχών του 20ου αιώνα χαρακτηρίζει αυτή τη κίνηση ως ρουμανική και τους θιασωτές της "Ρουμανόβλαχους" ή Ρουμανιστές. Αντίθετα, από τα Οθωμανικά έγγραφα της περιόδου, ξένα οδοιπορικά, μέχρι και δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις Δυτικών αλλά και Βαλκάνιων, χρησιμοποιείται ο όρος βλαχικές κοινότητες, βλαχικά σχολεία, και Βλάχοι, παραπέμποντας σε ρουμανίζοντες. Ο όρος "βλαχισμός" συναντάται παραδόξως πέρα από τις παραπάνω πηγες και σε επιστολές Μητροπολιτών προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Για παράδειγμα, ο Μητροπολίτης Σερβιών και Κοζάνης θα γράψει σε επιστολή του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη το 1872: " Ο άγιος Γρεβενών εχειροτόνησεν ιερέα τινα εκ των βλαχοχωρίων, πλην μαθών ότι αυτός ανέγνω ποτέ το ιερόν Ευαγγέλιον βλαχιστί, μετακαλεσάμενος επέπληξε, και ήργησε, και ούτω έπαυσε. ...
Ούτε τέχνη, ούτε σοφίη εφικτόν ήν μή μάθει τις .