ΓΝΩΣΙΣ - Δημήτρης Ξ. Μαυρίδης

Η πορεία της Ρουμανικής (Βλαχικής) κοινότητας Άνω Ποροΐων μέχρι το 1913        [Αξίζει να διευκρινιστεί ότι ως επί το πλείστον, η ελληνική βιβλιογραφία των αρχών του 20ου αιώνα χαρακτηρίζει αυτή τη κίνηση ως ρουμανική και τους θιασωτές της "Ρουμανόβλαχους" ή Ρουμανιστές. Αντίθετα, από τα Οθωμανικά έγγραφα της περιόδου, ξένα οδοιπορικά, μέχρι και δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις Δυτικών αλλά και Βαλκάνιων, χρησιμοποιείται ο όρος βλαχικές κοινότητες, βλαχικά σχολεία, και Βλάχοι, παραπέμποντας σε ρουμανίζοντες. Ο όρος "βλαχισμός" συναντάται παραδόξως πέρα από τις παραπάνω πηγες και σε επιστολές Μητροπολιτών προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Για παράδειγμα, ο Μητροπολίτης Σερβιών και Κοζάνης θα γράψει σε επιστολή του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη το 1872:     " Ο άγιος Γρεβενών εχειροτόνησεν ιερέα τινα εκ των βλαχοχωρίων, πλην μαθών ότι αυτός ανέγνω ποτέ το ιερόν Ευαγγέλιον βλαχιστί, μετακαλεσάμενος επέπληξε, και ήργησε, και ούτω έπαυσε.     Η επαρχία Γρεβενών δια