ΓΝΩΣΙΣ - Δημήτρης Ξ. Μαυρίδης

Α. ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1914-1922 1. Ο διωγμός του 1914 (ο πρώτος διωγμός) - Περιληπτική απόδοση:    Η παρουσία του ελληνικού στοιχείου στη Μικρά Ασία υπήρξε μακραίωνη. Οι ελληνικοί πληθυσμοί αραίωσαν μετά το 12ο αιώνα λόγω των μαζικών εξισλαμισμών. Κατά το 18ο και 19ο αιώνα έχουμε αύξηση του ελληνικού πληθυσμού και ταυτόχρονα οικονομική και πολιτισμική άνθιση.    Ως αίτια των διώξεων των Τούρκων εις βάρος του ελληνικού στοιχείου στην Μικρά Ασία μπορούν να χαρακτηριστούν τα εξής γεγονότα: Η εθνική αφύπνιση των Τούρκων (που είχε ξεκινήσει από τα τέλη του 19ου αιώνα) Ο τουρκικός εθνικισμός Η εκκρεμότητα στο ζήτημα της κατακύρωσης των νησιών του ανατολικού Αιγαίου στην Ελλάδα.  Αποτέλεσμα των παραπάνω, ήταν η εχθρική αντιμετώπιση των Ελλήνων, αλλά και γενικότερα των μειονοτήτων που κατοικούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.    Η μετανάστευση Μουσουλμάνων της Βαλκανικής προς τη Μικρά Ασία, που υποκινήθηκε από την τουρκική κυβέρνηση, έδωσε αφορμή για διωγμο

« ...Ολόκληρα χωριά άλλαζαν πίστη, χωρίς πολλή πίεση, και προσχωρούσαν ομαδικά στη θρησκεία του Μωάμεθ, η οποία τους εξασφάλιζε ήσυχη ζωή χωρίς να είναι υπερβολικά πιεστική, σε βαθμό ασυμβίβαστο με την ιδιοσυγκρασία των κατοίκων του νησιού. Γνωρίζουμε από τους περιηγητές Cheralier, Tournefort και Pococke ότι τον προηγούμενο αιώνα οι Τούρκοι της Κρήτης ήταν όλοι σχεδόν Χριστιανοί αποστάτες ή γιοι αποστατών. Και ότι ηταν κακοί Μωαμεθανοί που ακολουθούσαν το Κοράνι μόνο ως προς την πολυγαμία, ενώ εξακολουθούσαν να είναι έκφυλοι και μέθυσοι, και όπως όλοι οι νεοφώτιστοι, σκληροί στις διώξεις εναντίον των άλλοτε ομόθρησκων τους. Και αν η αποστασία δεν ήταν γενική, αυτό οφείλεται στο ότι ο ορθόδοξος κλήρος κατάφερε να ορθώσει ένα ακλόνητο φράγμα στο ρεύμα που οδηγούσα στα τζαμιά, με υλικά τις παραδόσεις, τις ελπίδες, τα ενδιαφέροντα και τα ιδανικά της φυλής.. . » Vittorio Simonzlli, Κρήτη 1893 , Ρέθυμνο 1996, σ. 62

Ε. Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ  ΚΑΙ Η ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1. Η οργάνωση της Κρητικής Πολιτείας - Περιληπτική απόδοση:    Το Δεκέμβριο του 1898 ανέλαβε τη διοίκηση του νησιού ο Πρίγκιπας Γεώργιος. Την επομένη, άρχισε η προετοιμασία της οργάνωσης του νέου πολιτικού σχήματος, που ονομάστηκε Κρητική Πολιτεία*.    Ένα μήνα αργότερα, δημοσιεύτηκε το πρώτο σημαντικό διάταγμα «Περί συγκροτήσεως της Κρητικής Συνελεύσεως»* και αμέσως προκηρύχθηκαν εκλογές για την ανάδειξη πληρεξουσίων. Η κρητική βουλή αποτελούνταν από 138 Χριστιανούς και 50 Μουσουλμάνους. Λίγες μέρες αργότερα συντάχθηκε το σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας σύμφωνα με το πρότυπο του ελληνικού συντάγματος. Στη νέα κυβέρνηση ορίστηκε Υπουργός Δικαιοσύνης ο Ελευθέριος Βενιζέλος. - Ορισμοί ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ Οι ξένοι Ναύαρχοι αναχώρησαν την επομένη (10 Δεκεμβρίου) και αμέσως άρχισε με γοργούς ρυθμούς το δυσχερές έργο της οργάνωσης του νέου πολιτικού σχήματος, που ονομάστηκε Κρητική Πολιτεία. Ορίστηκε 1

Δ. Ο ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟ 19ο ΚΑΙ 20ο ΑΙΩΝΑ 1. Οικονομική και πνευματική ανάπτυξη - Περιληπτική απόδοση:    Μετά την παραχώρηση του Χάτι Χουμαγιούν παρατηρείται η ανάκαμψη του ποντιακού ελληνισμου. Η θεωρητική ισονομία και η θρησκευτική ελευθερία μαζί με την ανάπτυξη του εμπορίου και της οικονομίας οδήγησαν στη δημογραφική αύξηση του ποντιακού πληθυσμού. Παράλληλα, μετακινήθηκαν πληθυσμοί από τα ορεινά στα παράλια. Η Τραπεζούντα αναπτύχθηκε, ενώ το ποντιακό στοιχείο έλεγχε το εμπόριο ολόκληρου του Εύξεινου Πόντου.    Είχε αναπτυχθεί η αγροτική οικονομία που βασιζόταν κυρίως στο σιτάρι, το καλαμπόκι, το κριθάρι, τα όσπρια, τα πορτοκάλια καθώς και στα τυροκομικά προϊόντα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις διέθεταν εμπορικά υποκαταστήματα στη Ρωσία, Αγγλία, Περσία (η Τραπεζούντα έλεγχε το 40% του εμπορίου της Περσίας), Κωνσταντινούπολη. Η Τραπεζούντα αποτελούσε το σταυροδρόμι της εμπορικής κίνησης μεταξύ Δύσης και Ανατολής μέχρι το 1869, που ολοκληρώθηκε η διάνοιξη της διώρυγας του