ΓΝΩΣΙΣ - Δημήτρης Ξ. Μαυρίδης

Η κοινότητα Καστανούσας περιελάμβανε το 1928 τα εξής χωριά: Καστανούσα (πρώην Πάλμες) Καλοχώρι (πρώην Γκλάμποφτσα)  Τα χωριά αυτά βρίσκονταν στο βορειοδυτικό μέρος της περιοχής και ήταν αμιγώς Μουσουλμανικοί. Ακολουθούν οι αριθμοί των κατοίκων το 1913 και το 1928: Καστανούσα: 1150 κατοίκους (Κάντσοφ, 1900) - 1047 (1913) - 998 (1920) - 610 (1928) Καλοχώρι: 240 κατοίκους (Κάντσοφ, 1900) - 193 (1913) - 174 (1920) - 218 (1928) Σύνολο: - 1390 (1900) - 1490 (υπολογίζονται λίγο πριν τους Βαλκανικούς) - 1240 (1913) - 1172 (1920) - 828 (1928) Ακολουθεί μια σύντομη αναφορά στα χωριά: Πάλμες ή Καστανούσα    Οι πληροφορίες για τη Καστανούσα δεν είναι πολλές. Το σίγουρο είναι ότι πριν την έλευση των προσφύγων από τον Πόντο, το χωριό κατοικείτο από σλαβόφωνους Μουσουλμάνους, που η βουλγαρικές πηγές συνηθίζουν να αποκαλούν ''Πομάτσι'' (Помаци), Πομάκους δηλαδή. Αξίζει να σημειωθεί ότι έτσι ονόμαζαν οι Βούλγαροι όλους τους σλαβό

Η κοινότητα Ροδόπολης περιελάμβανε το 1928 τα εξής χωριά: Οδηγήτρια (πρώην Ραντίλα) Παραπόταμος (πρώην Σοκόλοβο) Ραχωνάκι (πρώην Μπουγιουκλή) Ροδόπολη (πρώην Σιδηροδρομικός Σταθμός Κάτω Πορροΐων) Ψηλοράχη (πρώην Γιαχανλή)    Οι οικισμοί αυτοί το 1912 ήταν αμιγώς μουσουλμανικοί. Σε συνδυασμό με τα χωριά των μετέπειτα κοινοτήτων της Ανατολής και της Καστανούσας, χρωμάτιζαν τη δυτική πλευρά της περιοχής, όντας μία μουσουλμανική ζώνη. Ακολουθούν οι αριθμοί των κατοίκων το 1913, το 1920 και το 1928, σύμφωνα με τις απογραφές αυτών των ετών: Οδηγήτρια: 300 κατοίκους (Κάντσοφ, 1900) - 240 (1913) - 161 (1920) - 171 (1928) Παραπόταμος: 307 κατοίκους (1913) - 268 (1920) - 226 (1928) Ραχωνάκι: Δεν αναγράφεται στους καταλόγους (1913) - Κανέναν (1920) - 27 (1928) Ροδόπολη: Κανέναν (1913) - 58 (1920) - 685 (1928) Ψηλοράχη: 68 (1913) - 168 (1920) - Κανέναν (1928) Σύνολο:  - 615 (1913) - 655 (1920) - 1109 (1928) Ακολουθεί μια σύντομη ιστορική αναφορά σε

Η κοινότητα της Ανατολής το 1928 συμπεριελ άμβανε συνολικά 7 χω ριά: Αν ατολή (πρώην Ανατολ ού) Δ ρυς (πρώ ην Ερεσελή) Κα ρατζαλ ή Θεοδώρειο ( πρ ώην Το ντόρο βο ) Ο υ τσελή (ή Ουσεμελή) Πηγαδούλι α ( πρώ ην Άνω & Κάτω Μαχμουτλή) Ψυχρονέρι ( πρώην Αλασλή)          Όλα αυτά τα χωριά ήταν μέχρι και το 1923 αμιγώς Μουσουλμανικά. Σ ύμφωνα με την απο γ ρα φή του 191 3, οι Μουσουλμάνοι αυτής της κοινότητας αν έρχοντα ν σε 1224 άτομα. Πριν την απογραφή του 1913, ζούσαν περίπου 220 βουλγαρίζοντες στο Τοντόροβο (400 άτομα το 1905), αλλά εγκατέλειψαν το χωριό μαζί με περίπου 20 Μουσουλμάνους στο τέλος των Βαλκανικών Πολέμων.    Σε κάθε ένα από τα παραπάνω χωριά, όπως και στα υπόλοιπα μουσουλμανικά χωριά της περιοχής (όλα εκτός από το Σιδηροχώρι και το Σταυροδόμι, τα οποία κατοικούνταν αμιγώς από σλαβόφωνο πληθυσμό), υπήρχε τζαμί, για τις ανάγκες των κατοίκων. Οι πηγές είναι πολύ περιορισμένες για τα παραπάνω χωριά. Είμαστε, όμως, σε θέση να γνωρίζουμε ότι σε όλα κατοικ

Η ιστορία του χωριού    Ορισμένοι, που έχουν ασχοληθεί με την ιστορία της Κερκίνης, επισημαίνουν το 1510 ως ημερομηνία δημιουργίας του χωριού. Βέβαια, δεν έχει βρεθεί ακόμα ικανοποιητική βιβλιογραφία που να το αποδεικνύει, στην οποία μπορεί να κανείς να βασιστεί. Όμως, είναι γνωστό με σιγουριά ότι υπήρχε και ευδοκιμούσε κατά τον 19ο και 20ο αιώνα, μιας που βρισκόταν σε κομβικό σημείο μεταξύ των χωριών στην δυτική πλευρά της λίμνης και αποτελούσε ένα μεγάλο κεφαλοχώρι μετά τα Άνω & Κάτω Πορρόια (4100 και 2000 άτομα αντίστοιχα) και τη Μακρυνίτσα (1 7 00). Ως αποτέλεσμα, η αγορά της πόλης ήταν μεγάλη για εκείνη την εποχή, όπως μεγάλη ήταν και η ποικιλία της σε είδη όπως σιτάρι, σίκαλη, καπνός, ψάρια, όπως και προϊόντα καλαμοπλεκτικής, τα οποία φτιάχνονταν από άτομα της αθιγγανικής συνοικίας του χωριού. Η παλιά λίμνη Μπουτκόβου και τα χωριά περιμετρικά της    Γενικά, μεγάλο μέρος των ανδρών ασχολούνταν με την αλιεία στη λίμνη, ενώ οι γυναίκες ασχολούνταν με τη γεωργία σ

Σταυροδρόμι ή Σταρόσεβο    Σύμφωνα με πληροφορίες, οι σλαβόφωνοι κάτοικοι του χωριού μετανάστευσαν από την περιοχή της Στρούμιτσας κατά τον 18ο αιώνα, μεταβάλλοντας την πληθυσμιακή του δομή, η οποία μέχρι τότε συμπεριλάμβανε μόνο μερικούς Μουσουλμάνους. Για άγνωστους, όμως, λόγους, αναφέρονται Μουσουλμάνοι στο χωριό μόνο το 1873 σε μια πρόχειρη βουλγαρική απογραφή, ενώ αργότερα ποτέ.    Οι βασικοί κάτοικοι του χωριού ήταν σλαβόφωνοι χριστιανοί , αργότερα Βουλγαρίζοντες και Ελληνίζοντες. Ο Γκεόργκι Στρέζοφ, το 1891 περιγράφει με δυο λόγια πώς ήταν η κατάσταση: '' Σταρόσοβο, τσιφλίκι του Σαρή Μπέη από τη Θεσσαλονίκη. 1/2 ώρα μέχρι το χωριό Μπούτκοβο (Κερκίνη) και 3 ώρες νότια από τα Άνω Πορρόια. Ελληνική εκκλησία . Νέο σχολικό κτίρι ο, στο οποίο διδάσκο υν μικ τά. 70 σπίτια Βουλγάρων αγροτών. ''    Όντως, είναι αλήθεια ότι υπήρχε ένας πυρήνας πατριαρχικών σλαβόφωνων (σλαβόφωνων Ελλήνων) στο χωριό, γύρω στους 25, όπως προκύπτει από την αφαίρεση των προσφύ