Βούλγαροι κομιτατζήδες από την περιοχή των Ποροΐων - Българи четници от Поройският район

Παρακάτω, ακολουθεί μια λίστα με τα χωριά και τους κορυφαίους βοέβοδες (συμμορίτες) από αυτά, καθώς και μερικές πληροφορίες για τα άτομα που δρούσαν στην περιοχή χωρίς να είναι από αυτήν.

1. Πλατανάκια: Ηλία Γκέγκοφ (?-?), Συλλαμβάνεται και φυλακίζεται στο Σιδηρόκαστρο. Μετά από λίγο δραπετεύει και οργανώνει μια συμμορία. Από το 1909 μέχρι το 1912 είναι βοέβοδας στην περιοχή των Ποροΐων. Συμμετέχει ως εθελοντής στον Α' Βαλκανικό, όντας ενταγμένος στο σώμα του Ντόντσο Ζλάτκοφ. Μίτο Κάϊοφ, (?-1918) Βούλγαρος επαναστάτης, πέθανε μετά το 1918. Γκόγκο Κάϊοφ (1875-1912) Ήταν βοέβοδας από το 1904 μέχρι την επανάσταση των Νεοτούρκων, οπότε του δόθηκε αμνηστία. Πέθανε σε ενέδρα το 1912, λίγο πριν τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο.
2. Λιβαδιά: Κόστα Ντιμιτρόφ Βούλγαρος επαναστάτης, πεθαίνει μετά το 1918 (?-?)
3. Άνω Πορόια: Ιβάντσο Ποροϊλίατα (1848-1896) συμμετείχε στην επανάσταση του 1895 (Μελένικο) με 25 στρατιώτες. Ιβάν Λιποσλίεφ (1886-1945), δάσκαλος και στα Πορόια, ανέπτυξε επαναστατική δράση. Ηλία Αβράμοφ (?-?) βοέβοδας από το 1922 στα Πορόια - βλ. επαναστατική δράση μέτα το 1913 -. Μιχαήλ Ποροϊλίατα (?-1901) Το 1899 εισέρχεται στην ΕΜΕΟ και αναλαμβάνει ένοπλη δράση. Προβαίνει σε αμέτρητες δολοφονίες Βλάχων και προσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης, προκαλώντας την οργή της ΕΜΕΟ. Από το 1900 ανεξαρτητοποιείται και το 1901 πεθαίνει από τον Ιβάν Αναστάσοφ, κατόπιν εντολής από τα κεντρικά της ΕΜΕΟ.
4. Κάτω Πορόια: Αλέξο Ποροϊλίατα (1864-1903), σαμαρτζής, μετά από δολοφονίες συλλαμβάνεται και πιέζεται να ενταχθεί στην ΕΜΕΟ, όπως και γίνεται. Το 1895 αναλαμβάνει ένοπλη δράση και γίνεται μέρος της συμμορίας του Μιχαήλ Αποστόλοφ. Το καλοκαίρι του 1900 ανήκει στη συμμορία του Μιχαήλ Τσάκοφ και στο τέλος του ίδιου χρόνου γίνεται ανεξάρτητος βοέβοδας. Μετά από μια καταγγελία των συμμοριτών του Γκότσε Ντέλτσεφ, ο Αλέξο ξυλώνεται και τη θέση του παίρνει ο γραμματέας της συμμορίας Μίλε Ποπ-Ιορντάνοφ. Τότε εντάσσεται στην συμμορία του Ιβάν Σάβοφ και αργότερα γίνεται ανεξάρτητος αρχηγός συμμορίας στα Κάτω Πορόια, αυτή τη φορά όντας ενταγμένος στην Ανώτατη Μακεδονο-Αδριανουπολίτικη Επιτροπή, αντίπαλο της ΕΜΕΟ. Συμμετείχε στην Εξέγερση της Άνω Τζουμαγιάς το 1902 με 80 ένοπλους. Μετά την καταστολή της επέστρεψε στην περιοχή με μια μικρή συμμορία. Ήρθε σε σφοδρή σύγκρουση με άτομα της ΕΜΕΟ, σκοτώνοντας μάλιστα τον Αλεξάνταρ Ιλίεφ και τον βοέβοδα του Πετριτσίου Κετσκάροφ. Ο Αλέξο πέθανε σε μια μάχη με ένα τουρκικό απόσπασμα στις 26 Ιουλίου 1903, κατόπιν προδοσίας από τον Πορογιώτη Μίτο Κεράνιν, πρώην βοέβοδα. Είχε μεγάλο μαίνος για τους Τούρκους, αντίστοιχο με αυτό του Μιχαήλ Ποροϊλίατα για τους Βλάχους. Από το 1901 μέχρι το 1903, οπότε και πέθανε, είχε διεξάγει 19 μάχες με Τούρκους στρατιώτες. Ντιμίταρ Γκ'ρτσεφ (?-?) Μετά από μια σειρά δολοφονιών μαζί με τον Μιχαήλ Ποροϊλίατα και τον Αλέξη Ποροϊλίατα, συλλαμβάνεται από ντόπιους Βούλγαρους. Το 1902 ανήκε για ένα διάστημα στη συμμορία του Συμεών Μολερόφ, ενώ αργότερα γίνεται ανεξάρτητος βοέβοδας (ΕΜΕΟ) στα Κάτω Πορόια. Στόγιαν Ποπόφ, ανήκε στην ΕΜΕΟ, βοέβοδας στα Κάτω Πορόια το 1907.
5. Αλλού: Ιβάν Αναστάσοφ -ελληνοπαίς- (1880-1904) από το 1900 εισέρχεται στην ΕΜΕΟ, αναπτύσσει δράση για ένα διάστημα 3-4 μηνών στα Πορόια (Άνω&Κάτω) όπου συναντιέται με τον Μιχαήλ και τον Αλέξη Ποροϊλίατα. Ντόντσο Ζλάτκοφ (1865-1918) Μεγάλος βοέβοδας που δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή, κυρίως βορείως του Μπέλες. Πολλοί από τους συμμορίτες του είχαν καταγωγή από το Λιπός, τη Μάτνιτσα, το Κεσιτζή-Τσιφλίκ, το Σταρόσοβο, το Τοντόροβο. Τόντορ (Τάσο) Στογιάνοφ (1884-1913) η συμμορία του δραστηριοπιούνταν στην περιοχή βορείως του Κιλκίς, στο Τικφές, και αποτελούνταν από 2 συμμορίτες από το Κάτω Πορόια, 2 από το Λιπός και έναν από το Σούγκοβο.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Απόσπασμα του Ιβάν Αναστάσοφ Γκ'ρτσέτο. Βλέπε και αλλού στη σελίδα (http://macedonia.kroraina.com/bmark/lm_voevodi/5_2.htm)

Движението отсамъ Вардара и борбата съ върховиститѣ

по спомени на Яне Сандански, Черньо Пѣевъ, Сава Михайловъ, Хр. Куслевъ, Ив. Анастасовъ Гърчето, Петъръ Хр. Юруковъ и Никола Пушкаровъ 

съобщава Л. Милетичъ  (Издава „Македонскиятъ Наученъ Институтъ", София - Печатница П. Глушковъ - 1927)

Материяли за историята на македонското освободително движение, книга VII.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 http://www.promacedonia.org/rami/am/index.html

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------