Μακεδονικές υποθέσεις: Υπόθεση Στογιάν Ντιμιτρόβ (Μεχμέτ Σαντίκ) - Σιδηρόκαστρο 1906-1907

     Σύμφωνα με την οποία, ο αρχηγός ένοπλης συμμορίας Στογιάν Ντιμιτρόβ (το παρατσούκλι του είναι Инджето, ενώ αναφέρεται στις ελληνικές πηγές ως Στογιάνοφ), άλλους κατά τον Οκτώβριο άλλους κατά το Νοέμβριο του 1906, πρόδωσε τους συντρόφους του, αποκαλύπτοντας τεράστιες ποσότητες πολεμοφοδίων στους Οθωμανούς, οι οποίοι προχώρησαν σε συλλήψεις αρκετών υπόπτων. Ο Ντιμιτρόφ αναφέρεται να δρα στο καζά Πετριτσίου (της Βουλγαρίας) από τις αρχες του 1905. Η μεταστροφή του οφείλεται είτε στο γεγονός ότι το κομιτάτο τον είχε καταδικάσει σε θάνατο[1], είτε ότι οι Τούρκοι του είχαν υποσχεθεί να διοριστεί σε μια υψηλή θέση[2]. Δεν αποκλείεται, όμως, να ίσχυαν και τα δύο. Υπάρχουν στοιχεία για μια μεγάλη πυριτιδαποθήκη στο χωριό Ρούπελ και μια υπόγεια κρύπτη κοντά στο Γκέρμαν (σημ. Σχιστόλιθος, κοντά στο Σιδηρόκαστρο).

Συγκεκριμένα, στην αποθήκη του Ρούπελ βρέθηκαν:

- 75 βόμβες δυναμίτιδος μικρές και άλλες 75 μεγάλες.

- 1 «εκσφενδονιστική μηχανή πυρκαϊάς» (κάτι σαν μπαζούκας).

- 1 αντίστοιχη ηλεκτρική μηχανή.

- 65 όπλα μάνλιχερ με 1500 φυσίγγια.

- 9 όπλα Bertan ρωσικά.

- 8 όμοια όπλα Capacli και μεγάλη ποσότητα φυσιγγίων.

- Τεράστια ποσότητα θρυαλίδας και ηλεκτρικά σύρματα[3].

Αντίστοιχα, στην αποθήκη του Γκέρμαν βρέθηκαν:

- 300 βόμβες.

- 1 εκσφενδονιστική μηχανή βομβών.

- 50 τουφέκια.

- Μερικά κιβώτια με φυσίγγια και δυναμίτη κ.ά[4].

Οι παραπάνω εικόνες αποτελούν απόσπασμα μια πρόχειρης μετάφρασης της αναφοράς του Αντρέι Τόσεφ, η οποία δημοσιεύτηκε στην Εκκλησιαστική Αλήθεια. Βλ. "Βουλγάρων ενοχή αποκαλυπτόμενη", Εκκλησιαστική Αλήθεια, Έτος ΚΗ', Αριθ. 28, σ. 341-342.

     Μετά την ομολογία του στις αρχές, ασπάστηκε το Ισλάμ και μετονομάστηκε σε Μεχμέτ Σαντίκ[5]. Περισσότεροι από 100 χωρικοί εγκατέλειψαν τις εστίες τους και έφυγαν. Άλλοι 40 τιμωρήθηκαν με τις χειρότερες ποινές. Ο Έλληνας Πρόξενος στις Σέρρες Σακτούρης σημειώνει ότι ο Στογιάν Ντιμιτρόφ, τον οποίο αποκαλεί Στογιάνωφ, υποσχέθηκε να αποκαλύψει κι άλλες παρόμοιες πυριτιδαποθήκες κυρίως στο Κιλκίς και στο Μελένικο, όπου οδηγήθηκε μαζί με Οθωμανούς στρατιώτες[6].

     Ο Στογιάν δεν σταμάτησε όμως εδώ. Ήταν ένα δυνατό χαρτί των Οθωμανών απέναντι στους Βούλγαρους. Αναφέρεται ξανά το ονομά του σε μία δίκη στις αρχές του 1907, κατά την οποία αποκαλύπτει την δράση ορισμένων κομιτατζήδων, οδηγώντας με αυτόν τον τρόπο στην καταδίκη ορισμένων. "[...]Τη 27 Φεβρουαρίου (1907, π.η.) εξεδικάσθη η υπόθεσις του Φιλίππου Ντίνη μετά 21 συντρόφων εκ Ντεμίρ-Ισάρ (Σιδηρόκαστρο), οίτινες κατηγορούντο επί ανταρσία. Κατόπιν των αποκαλύψεων του Στογιάν 17 καταδικάσθησαν 5 αθωώθησαν. Αι ποιναί κυμαίνονται από ισοβίων μέχρις οκταετών δεσμών". ("Αποφάσεις Δικαστικαί διδακτικώταται", Εκκλησιαστική Αλήθεια, Έτος ΚΖ', Αριθ. 11, σ. 166)

---

[1] Μπάκας Ιωάννης Θ., ό.π., σ. 254 & Αντρέι Τόσεφ, НА БАН, ф. 175, оп. 1, а. е. 33, л. 1-302.

[2] Σακτούρης, Έγγραφο 2, σ. 15, 30 Νοεμβρίου 1906

[3] Ό.π..

[4] Από το έγγραφο του Αντρέι Τόσεφ: «През месец октомври м. г. комитетът в с. Крушово (Демир-Хисарско) осъдил на смърт войводата Стоян Димитров, наречен „Инджето“ (сега потурчен Мехмед Садък), задето е бил провинен в разврат. Инджето се предаде на властта в Демир Хисар, издаде всички местни комитетски хора и откри складовете на оръжието. В едно подземие, близо до с. Герман, властта намери 300 бомби, една адска машина, която костувала на комитета 4000 лева, няколко сандъка с патрони и динамит и около 50 пушки. Повече от 100 души селяни напуснаха огнищата си и избягаха. Около 40 души се осъдиха на най-тежки наказания».

[5] Μπάκας, σ. 254.

[6] Σακτούρης, Έγγραφο 2, σ. 15, 30 Νοεμβρίου 1906.