Σιδηρόκαστρο: Ο εποικισμός από "αράπηδες" και η επιδημία 185 χρόνια πριν.

Καμιά φορά το παρελθόν μοιάζει αρκετά με το παρόν. Σίγουρα η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, καθώς κάθε στιγμή είναι μοναδική με τα δικά της χαρακτηριστικά, τα οποία δεν υπήρξαν ούτε θα υπάρξουν ξανά σε κάποια άλλη στιγμή στο μέλλον.

Ποιός θα φανταζόταν ότι πριν από περίπου 200 χρόνια το Σιδηρόκαστρο και η ευρύτερη περιοχή είχε παρόμοια φαινόμενα με σήμερα: μια επιδημία και μια μεγάλη ομάδα εποίκων μουσουλμάνων.

Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, οι επιδημίες πανώλης (ή θανατικού όπως έμεινε στην μνήμη των παλαιότερων), ήταν ένα συχνό φαινόμενο, το οποίο είχε αποδεκατίσει κυρίως τον μουσουλμανικό πληθυσμό. Ορισμένα από αυτά έλαβαν χώρα μεταξύ 1816 και 1820 ή 1822 και το άλλο το 1836 με 1837. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα μιλήσουμε για την επιδημία του 1836-37.

Τα στοιχεία που έχουμε αφορούν την επιδημία γύρω στο 1837. Τότε αναφέρει ο Σωτήριος Δημητριάδης το 1878: "... η επελθούσα (επιδημία) τω 1836 εξωλόθρευσε περί τους 1000 Τούρκους, μόλις δε 5 ή 6 Χριστιανούς. Τότε και ολόκληρος συνοικία Μαύρων (Αράπιδων) εξολοθρεύθη μέχρι ενός". Αυτά όσον αφορά το Σιδηρόκαστρο, ή Δεμίρ Ισσάρ όπως λεγόταν τότε και σημαίνει σιδερένιο κάστρο στα τουρκικά.

Λίγο βορειότερα, στο Αχλαδοχώρι (τότε Κρούσοβο), γνωρίζουμε τα εξής: "Επιδημίες πανώλης κατέστρεψαν μία ισχυρή νηδίδα Κονιάρων γύρω από τη πόλη του Ντεμίρ Χισάρ. Συγκεκριμένα, αυτή η νησίδα υπέφερε πολύ από τη πανώλη που εκδηλώθηκε κατά τα έτη 1837-38. Στο χωριό Κρούσοβο για παράδειγμα υπήρχε ολόκληρη τουρκική συνοικία με τζαμί και τεκέ. Μετά τη πανώλη απέμειναν 8 σπίτια και τόσα είναι μέχρι σήμερα (το 1900), ενώ γύρω από τον ερημωμένο τεκέ έχει μεγάλα τουρκικά νεκροταφεία. Εκείνη την εποχή αφανίστηκαν οι Τούρκοι από τα χωριά του Νευροκοπίου, Τέσοβο και Λάκι, από τα οποία υπάρχουν σήμερα λυπηρά ερείπια."

Βιβλιογραφία:

Δημητριάδης Σωτήριος, “Υπομνηματικαί τινές σημειώσεις περί Δεμίρ Ισσαρίου”, Παρνασσός, 1878, σ. 531.

Kanchov Vasil, Makedoniya. Etnografiya I Statistika, Sofιya, 1900, σ. 56.